بتنِ سنگین و استفاده آن در بیمارستانها
در اجرای سازه‌های بیمارستانی، به‌ویژه در بخش‌هایی که با پرتوهای رادیواکتیو در تماس هستند (مانند اتاق‌های
رادیوتراپی و پرتودرمانی)، استفاده از بتنِ سنگین به‌عنوان سدی محافظ اهمیت بالایی دارد. این بتن با وزن مخصوص
بالا، توان بالایی در جذب و کاهش شدت تشعشعات دارد و به همین دلیل، گزینه‌ای مناسب برای مقابله با اشعه‌های
هسته‌ای به شمار می‌رود.
دلایل استفاده از آن در سازه‌های محافظ پرتوی
- کاهش شدت پرتوهای یونیزه‌کننده: چگالی بالای موجود در بتنِ سنگین، امکان جذب پرتوهای گاما و نوترون را فراهم
می‌کند و شدت آن‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. این ویژگی، برای تأمین ایمنی بیماران و پرسنل
بیمارستان ضروری است. - پایداری و دوام بالا: بتنِ سنگین در برابر شرایط محیطی مقاومت بالایی دارد و در طول زمان خواص خود را
حفظ می‌کند، بنابراین نیاز به تعمیرات مکرر در فضاهای پرتودار کاهش می‌یابد. - هزینه مقرون‌به‌صرفه: در مقایسه با موادی نظیر سرب از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر بوده و
اجرای آن نیز ساده‌تر و در دسترس‌تر است.
ویژگی‌های خاص
- چگالی بالا: طبق آیین‌نامه بتن ایران (آبا)، چگالی این بتن، بیش از ۲۶۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب است و بسته
به نوع سنگدانه‌ها، این مقدار می‌تواند به ۸۰۰۰ کیلوگرم نیز برسد. - ضخامت بهینه برای جذب تابش: ضخامت بتن مذکور متناسب با نوع و شدت پرتو تنظیم می‌شود تا بیشترین
اثربخشی در کاهش آن را داشته باشد. - مقاومت در برابر تخریب پرتویی: در برابر اثرات مخرب تشعشعات مقاومت بیشتری نسبت به بتن معمولی دارد
و خواص حفاظتی خود را در طول زمان حفظ می‌کند. - سازگاری زیست‌محیطی: برخلاف برخی فلزات سنگین مانند سرب، این بتن خاص کمترین خطر زیست‌محیطی را
داشته و برای فضاهای بیمارستانی ایمن‌تر است.
استفاده از بتنِ سنگین در سازه‌های محافظ پرتویی، از مؤثرترین روش‌های حفظ سلامت در محیط‌هایی است که در
معرض پرتوهای رادیواکتیو قرار دارند.
نحوه جذب انواع تشعشعات توسط مصالح مختلف؛ به ترتیب از چپ: کاغذ، آلومینیوم، سرب و بتن
تولید بتنِ سنگین در ایران
فهاب بتن یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان بتن آماده در ایران است که در حوزه بتنِ سنگین نیز عملکرد برجسته‌ای
دارد. این شرکت با بهره‌گیری از فناوری‌های مدرن، توانسته محصولات تخصصی با کیفیت بالا برای محافظت در برابر
تشعشعات تولید کند.
ویژگی‌های این بتن تولیدی توسط فهاب بتن عبارتند از:
چگالی و مقاومت بالا: فهاب بتن از سنگدانه‌های خاص با چگالی بالا، مانند باریت و هماتیت، استفاده می‌کند. این ترکیب
موجب افزایش مقاومت مکانیکی و توانایی بتن در جذب پرتوهای رادیواکتیو می‌شود، که آن را گزینه‌ای ایده‌آل برای
سازه‌های حفاظتی می‌سازد.
تطابق با استانداردهای بین‌المللی: فهاب بتن، مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی نظیر آیین‌نامه
بتن ایران، ASTM و EN تولیدات خود را انجام می‌دهد. این ویژگی سبب شده تا در پروژه‌های حساس به تابش، از جمله بیمارستانها و مراکز پرتودرمانی، به‌عنوان یک گزینه اصلی مورد استفاده قرار گیرد.
کاربرد گسترده در پروژه‌های صنعتی و پزشکی: فهاب بتن در پروژه‌های بیمارستانی و صنعتی ایران نقش مهمی ایفا
کرده است. محصولات فهاب بتن، به‌دلیل کیفیت بالا و خواص حفاظتی مناسب، در ساخت بیمارستان‌های تخصصی مورد
استفاده قرار می‌گیرد.
قابلیت سفارشی‌سازی متناسب با نیاز پروژه: این شرکت توانایی تولید بتنِ سنگین سفارشی را دارد و بسته به نیاز
پروژه، از افزودنی‌های خاص و طرح اختلاط‌های ویژه استفاده می‌کند. این انعطاف‌پذیری، امکان ارائه محصولی دقیق
و متناسب با الزامات فنی و عملکردی مشتریان را فراهم می‌سازد.
فهاب بتن با سابقه طولانی در صنعت بتن ایران و تمرکز بر فناوری‌های روز دنیا، توانسته است یکی از تأمین‌کنندگان
اصلی بتن‌های خاص به ویژه بتن مورد بحث برای پروژه‌های ایمنی پرتوی در ایران باشد و به عنوان یکی از عوامل کلیدی در این حوزه شناخته می‌شود.
استانداردهای ملی و بین المللی
برای تولید و ارزیابی این بتن، استانداردهای ملی و بین‌المللی متعددی تدوین شده‌اند که معیارهای مشخصی برای
انتخاب مواد اولیه، طراحی مخلوط، آزمایش‌های کیفی و کنترل خواص مکانیکی و فیزیکی این نوع بتن ارائه می‌دهند.
رعایت این استانداردها نقش کلیدی در تضمین کیفیت و عملکرد مطلوب بتن، به‌ویژه در پروژه‌های حساس مانند
مراکز درمانی و تأسیسات صنعتی، ایفا می‌کند. یکی از استانداردهای مهم در این زمینه ASTM C637-20 است که توسط انجمن آمریکایی آزمون و مواد (ASTM)تدوین شده و به مشخصات سنگدانه‌های مورد استفاده در بتن مورد بحث می‌پردازد.
در این استاندارد، ویژگی‌های سنگدانه‌های طبیعی و مصنوعی با چگالی بالا مانند باریت، هماتیت و مگنتیت مشخص شده‌اند که برای ایجاد محافظت در برابر تابش‌های رادیواکتیو کاربرد دارند. همچنین، حداقل چگالی و خواص فیزیکی مجاز این مصالح برای استفاده در بتنِ سنگین به‌طور دقیق تعیین شده است.
علاوه بر آن، استاندارد ASTM C638-20 به توصیف ویژگی‌های بتن محافظ پرتوی می‌پردازد. این استاندارد شامل
اطلاعاتی درباره مواد افزودنی، روش‌های ساخت و سایر جزئیات ترکیب بتن سنگین است و راهکارهایی برای بهبود
عملکرد بتن در جذب پرتوهای رادیواکتیو ارائه می‌دهد. رعایت این استانداردها به‌ویژه در پروژه‌هایی که به ایمنی
پرتویی نیاز دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
در سطح ملی، آیین‌نامه بتن ایران (آبا)، جلد دوم: مصالح و اجرا، ضابطه شماره ۲-۱۲۰ ، ۱۴۰۲به‌عنوان یک مرجع
معتبر، ضوابط و دستورالعمل‌های اجرایی مربوط به این بتن را شامل می‌شود. استفاده از این استانداردها، علاوه بر افزایش دوام و مقاومت، موجب اطمینان از عملکرد صحیح آن در پروژه‌های حساس می‌شود. رعایت ضوابط بین‌المللی و ملی در تولید بتن‌های حفاظتی، نقشی کلیدی در افزایش ایمنی و کارایی این مصالح در صنایع مختلف دارد.
ویژگی‌های مورد ارزیابی در این استانداردها
در استانداردهای ذکر شده، ویژگی‌های زیر برای بتن سنگین اندازه‌گیری و ارزیابی می‌شوند:
- چگالی بتن: برای اطمینان از اینکه بتن توانایی کافی در کاهش تشعشعات دارد، چگالی آن باید از یک حد معین
بالاتر باشد. - مقاومت فشاری: این نوع بتن معمولاً به مقاومت فشاری بالایی نیاز دارد تا به‌عنوان یک سازه پایدار و ایمن عمل
کند. - توزیع و نوع سنگدانه‌ها: نوع و میزان سنگدانه‌های سنگین به‌گونه‌ای تنظیم می‌شود که حداکثر جذب
تشعشعات و مقاومت لازم را فراهم کند. - ترکیب و مواد افزودنی: مواد افزودنی‌ای که می‌تواند خواص جاذب پرتو بتن را بهبود بخشد.
اجرای این استانداردها، کیفیت و ایمنی این نوع بتن را برای کاربردهای خاص تضمین می‌کند.
مشخصات بتنِ سنگین و نیمه‌سنگین فهاب بتن
- وزن مخصوص: بیش از ۲۵۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب
- مقاومت فشاری: رده C35 تا C45
- پمپاژ: بدون محدودیت با پمپ‌های استاندارد جهانی
- نوع بتن: اسلامپ‌دار یا خودتراکم (مطابق سفارش مشتری)
بدون دیدگاه