ترک خوردگی موئی

ترک خوردگی موئی چیست؟

ترک خوردگی موئی ایجاد شبکه‌ای از ترک‌های تصادفی ریز روی سطح بتن یا ملات است که در اثر انقباض لایه سطحی که حاوی خمیر یا ملات زیادی است، ایجاد می‌شود. این ترک‌ها به ندرت بیش از ۳ میلی‌متر عمق دارند و روی سطوح پرداخت شده با ماله فولادی بیشتر قابل توجه هستند. نواحی شش ضلعی نامنظم بین ترک‌ها معمولاً اندازهای بیش از ۴۰ میلی‌متر ندارند و در موارد غیرمعمول، ممکن است به اندازه ۱۲ یا ۲۰ میلی‌متر باشند. به طور کلی، ترک های موئی در سنین پایین ایجاد می‌شوند و یک روز تا یک هفته پس از ریختن بتن آشکار می‌شوند. ترک خوردگی موئی زمانی که سطح بعد از خیس شدن در حال خشک شدن است، بیشتر قابل مشاهده است.

ترک های موئی گاهی اوقات به عنوان ترک های نقش های یا الگویی کم عمق شناخته می شوند. آنها بر یکپارچگی سازه‌های بتن تأثیر نمی‌گذارند. ترک‌های موئی معمولاً عامل موثر بر زوال، دوام یا مقاومت در برابر سایش، به‌ویژه در دال‌های داخلی نیستند. سطوح دارای این نوع ترک‌ها می‌توانند ظاهری ناخوشایند داشته باشند و با نوگرد و غبار در آنها، ترک ها آشکارتر میشوند.

چرا سطوح بتنی ترک موئی میخورند؟

ترک‌خوردگی موئی سطح بتن معمولاً در صورتی رخ می‌دهد که یک یا چند مرحله از اجرا به خوبی رعایت نشود.

آ- ریختن مخلوط بتن با اسلامپ بیشتر، با افزودن آب بیش از حد. این امر باعث جدا شدگی بتن و ایجاد یک لایه حاوی خمیر یا ملات زیاد در سطح در عملیات پرداخت می‌شود. این موضوع همچنین گیرش را به تاخیر می‌اندازد و آب‌انداختگی را افزایش می‌دهد.

ب- روش‌های تراکم نامناسب، به‌ویژه در بتن با اسلامپ بالاتر، که سنگدانه‌های درشت را در زیر سطح فرو می‌برد و منجر به افزایش بیش از حد خمیر یا ریزدانه‌ها در سطح می‌شود. این موارد می‌تواند شامل استفاده از غلتک، شمشه‌های لرزاننده، یا تخته ماله‌کشی بیش از حد یا نامناسب با تیغه‌ای شیبدار باشد که فشار زیادی بر سطح ایجاد می‌کند.

ج- پرداخت در زمانی که آب رو زَده است یا استفاده از ماله فولادی در زمانی که سطح صاف ماله مقدار آب و ذرات ریز زیادی را روی سطح می‌آورد. استفاده از تخته ماله با آب روی سطح یا در حالی که بتن همچنان به آب‌انداختگی ادامه می‌دهد، نسبت آب به سیمان را در سطح افزایش می‌دهد و لایه سطحی ضعیفی را ایجاد می‌کند که مستعد ترک خوردگی موئی، پودر شدگی و سایر عیوب سطحی است.

د- پاشیدن سیمان روی سطح برای خشک کردن آب رو زَده روی سطوح بتنی یکی از علل شایع ترک‌خوردگی موئی است. این عمل مقدار ریزدانه ها را روی سطح افزایش می‌دهد. پاشش آب روی سطح بتن برای تسهیل عملیات پرداخت منجر به ایجاد سطح ضعیفی میشود که مستعد ترک خوردگی موئی یا پودر شدن می‌باشد.

ه- باید از پرداخت زودرس سطح بتن در زمانی که سطح خشک به نظر می‌رسد درحالیکه آب‌انداختگی به پایان نرسیده است، اجتناب شود. شرایطی که باعث افزایش تبخیر از سطح می شود عبارتند از: رطوبت کم، دمای زیاد، نور مستقیم خورشید یا سرعت باد زیاد. گیرش کندتر بتن زیرین به دلیل اختلاف دما بین سطح و مغزه میتواند خشک شدن سطح را تسریع کند. مخلوط هایی با نسبت آب به سیمان کمتر از ۴۵/۰ و حاوی مواد مکمل سیمانی آب‌انداختگی کمتری خواهند داشت.

و- فقدان یا تأخیر در عمل‌آوری منجر به ترک خوردگی موئی و سایر عیوب سطحی می‌شود. عمل آوری باید بلافاصله پس از پردخت نهایی آغاز شود. خیس کردن و خشک کردن متناوب سطح، پتانسیل ایجاد ترک خوردگی موئی را افزایش می‌دهد.

ز- گاهی اوقات، کربناته شدن سطح بلافاصله پس از پرداخت منجر به ترک‌خوردگی موئی می‌شود زیرا باعث جمع شدگی لایه سطحی می‌شود. کربناته شدن یک واکنش شیمیایی بتن با دی اکسید کربن است و در صورت استفاده از بخاری‌ها بدون تهویه مناسب، میتواند ایجاد شود. همچنین این موضوع منجر به ایجاد سطح نرمتری میشود که پودرشدگی را در پی خواهد داشت.

چگونه از ترک‌خوردگی موئی جلوگیری کنیم؟

آ- بتن را در با اسلامپ متوسط (۷۵ تا ۱۲۵ میلیمتر) اجرا کنید. اسلامپ بیشتر (۱۵۰ تا ۱۷۵ میلی متر) را می‌توان در صورت استفاده از فوق روان‌کننده به‌کار برد.

ب- در دال‌های متکی به زمین، بتن را روی مخلوط دانه‌ای پرکننده فشرده به ارتفاع ۷۵ تا ۱۰۰ میلی‌متر بریزید تا مقداری آب از بتن جذب شود و آب انداختگی کاهش یابد.  فقط در صورتی که شرایط برای سرعت تبخیر بالا وجود داشته باشد، بستر را مرطوب کنید.

 ج-  از استفاده از غلتک‌ها و شمشه‌های لرزاننده، به خصوص در بتن با اسلامپ بیشتر از ۷۵ میلی‌متر اجتناب کنید. در حالی که بتن هنوز خمیری است، بیش از حد بتن را با تخته ماله یا سایر ابزار، پرداخت نکنید. این کار باعث ایجاد ملات بیش از حد در سطح می‌شود. در حالی که آب روزده روی سطح وجود دارد، یا قبل از اتمام فرآیند آب‌انداختگی، هیچ عملیات پرداخت سطحی را انجام ندهید. هرگز سیمان خشک یا مخلوطی از سیمان و ماسه ریز را روی سطح بتن خمیری نپاشید تا آب رو زَده را جذب کند. برای سهولت در پرداخت، روی دال آب نپاشید. با کشیدن شیلنگ باغچه روی سطح، آب رو زَده را بزدایید. از تخته مالی کردن و ماله کشی زودرس سطح خودداری کنید.

د- عمل آوری بتن را به محض اتمام پرداخت سطح، به ویژه پس از ماله کشی پرفشار، شروع کنید. در این مرحله، نباید اجازه داد که سطح بتن به سرعت خشک شود. سطح بتن سخت شده را غرقاب کنید، روی آن را با گونی مرطوب بپوشانید و به مدت حداقل ۳ روز به طور مداوم مرطوب نگه دارید، یا یک ماده عمل آوری غشایی را روی سطح بپاشید. از تر و خشک شدن متناوب سطوح بتنی در سنین پایین خودداری کنید. از عمل‌آوری با آبی که بیش از ۱۰ درجه سلیسوس سردتر از بتن است خودداری کنید.

ه- اگر بتن دارای آب‌انداختگی کم است یا اگر میزان تبخیر زیاد است، سطح را از خشک شدن با استفاده از کندکننده‌های تبخیر یا وسایل دیگر برای کاهش خشک شدن سطح محافظت کنید. این اقدامات احتیاطی در مورد بتن با گیرش کندتر یا در صورت ریختن بتن روی بستر سرد که میتواند باعث تغییر گیرش در عمق شود، ضروری خواهد بود.

مراجع

Guide for Concrete Floor and Slab Construction, ACI 302.1R, American Concrete Institute, Farmington Hills, MI.  www.concrete.org

Guide to Residential Concrete Construction, ACI 332.1R, American Concrete Institute, Farmington Hills, MI.  www.concrete.org

Concrete Slab Surface Defects: Causes, Prevention, Repair, IS  ۱۷۷T, Portland Cement Association, www.cement.org

Ward Malisch, Avoiding Common Outdoor Flatwork  Problems, Concrete Construction, July 1990.